روایت تکان دهنده معاذ بن جبل از پیامبر(ص)
به مناسبت ماه مبارک رمضان حدیث منقول از رسول گرامی اسلام(ص) که توسط صحابی بزرگوار،جناب معاذبن جبل روایت گردیده ، تقدیم میگردد.
روایت به بیان شروط قبولی اعمال و تشریح مکانیسم و سیستم کنترل و فیلترینگ اعمال می پردازد چنانکه اعمال صالح و نیک انسان ها طی عبور و گذر از مراحل هفت گانه یا همان هفت آسمان،مورد بررسی و کنترل قرار گرفته و در صورت کسب مجوز به مرحله بعد منتقل می شود تا در نهایت مورد پذیرش حضرت حق قرار گیرد. هفت مولفه ای که طبق روایت موجب نابودی عمل می گردند عبارتند از :غیبت، هدف و غرض دنیایی ،کبر،عجب ،حسد ،بی رحمی و عدم خلوص نیت.
هدف از ذکر این حدیث، یادآوری به خود است.امیدوارم با دعای شما خوانندگان عزیز ،عامل به این روایت باشیم، انشاء الله.و اما متن روایت شریف :
فردی به جناب معاذ بن جبل گفت براى من از حدیثى که خودت از پیامبر شنیدى و آنرا حفظ کردى به دقت همانطور که شنیدى بیان کن.معاذ گفت:بله، آنگاه گریه کرد و گفت: پدر و مادرم فدایت اى رسول خدا!
من به اتفاق پیامبر بر مرکب سوار بودم و با او راه مىرفتم،آن حضرت چشم خود را به طرف آسمان گرفت و فرمود سپاس خدایى را که در خلق خویش هر چه بخواهد،حکم مى کند،سپس فرمود: اى معاذ! پاسخ دادم بله اى رسول خدا و آقاى مومنان! دوباره صدا زد اى معاذ! جواب دادم بله اى رسول خدا،پیشواى خیر و پیامبر رحمت!
فرمود: من سخنى را باتو در میان مىگذارم که هیچ پیامبرى با امت خود چنین سخنى نگفت که اگر آنرا مراعات کنى براى زندگیت مفید است و اگر بشنوى و مراعات نکنى در پیشگاه حق تعالى محکومى. سپس فرمود: خداى تعالى قبل از آنکه آسمانها را خلق کند هفت فرشته خلق کرد و در هر آسمان فرشته اى گذاشت که از عظمت آن فرشته، آن آسمان بزرگ گردید و بر هر درى از درهاى آسمان فرشته اى براى دربانى قرار داد،ملائکه حافظ نویسندگان اعمال بشر عمل بشر ار از صبح تا شب مىنویسند، سپس حفظه عمل را که بسان نور خورشید مىدرخشد، بالا مىبرند تا به آسمان دنیا(آسمان اول)مىرسند، در حالیکه آن عمل را پاکیزه و زیاد مىدانند ولى فرشته دربان به ایشان مىگوید این عمل را برگردانید و بر روى صاحب آن بزنید،من فرشته غیبت هستم! هر کس غیبت کند نمىگذارم عملش به غیر من از فرشتگان برسد، خداى تعالى به من چنین امر فرمود.
آن حضرت فرمود: سپس حفظه روز بعد با عمل دیگر بالا مىروند. فرشته آسمان اول عمل را پاکیزه و زیاد مىشمارد، از آنجا عبور نموده و عمل را مىبرند تا به آسمان دوم مىرسند، فرشته اى که در آسمان دوم است مىگوید بایستید و عمل را بر روى صاحبش بزنید، زیرا مقصود او از این علم متاع و غرض دنیوى است، من صاحب دنیا هستم، نمى گذارم عمل از من به دیگر فرشتگان برسد.
حضرت فرمود: بار دیگر فرشتگان حافظ، عمل صدقه یا نماز(یا هر عمل صالح دیگر)را با خوشحالى بالا مىبرند واز آن اعمال خوشحالند وبه آسمان سوم مىرسند. ملک دربان مىگوید بایستید! این عمل را بر روى و پشت صاحبش بزنید، من ملک صاحب کبر هستم. او عمل کرد ولى در مجالس بر مردم تکبر نمود، و پروردگارم به من امر فرمود که عملش را نگذارم تا به دیگر ملائکه برسد.
حضرت فرمود: حفظه بار دیگر عملى را که همانند ستاره درخشان است،نور افشانى مىکند و با طمطراق حرکت مىنماید و عبارت از تسبیح و روزه و حج است مىگیرند و به آسمان چهارم مىرسند، فرشته دربان مىگوید بایستید و این عمل را بر روى و جلوى صاحبش بزنید، من فرشته عجب هستم! او از خودش خوشش مىآمد به اینکه عمل کرده و خود پسندى در او راه یافته است. پروردگاربه من دستور داد که نگذارم عملش به دیگران برسد.
آن حضرت ادامه داد: حفظه عمل دیگرى را همانند عروسى مزین که براى شب زفاف آماده باشد و مشتمل بر جهاد و نماز و صدقه ما بین دو نماز است مىگیرند و بالا مىبرند و به آسمان پنجم مىرسند و عمل آهنگى همانند آهنگ شتر و نورى همانند نور خورشید دارد. فرشته دربان مىگوید: صبر کنید من فرشته حسد هستم! و این عمل را بر روى صاحب آن بزنید و برپشتش بگذارید، زیرا او به کسى که براى خدا علم مىآموخت ویا کار مىکرد،حسد مىورزید. وقتى عمل و عبادت کسى را بیشتر مىدید حسادت مىکرد و او را موردحمله قرار مىداد. پس عمل او را بر دوشش بگذارند و عملش او را لعنت مىکند.
حضرت فرمود: ملائکه حافظ، عمل بنده دیگرى را که عبارت از نماز و زکات و حج و عمره است مىگیرند، و به آسمان ششم مىبرند.فرشته مىگوید صبر کنید، من موکل مهربانى هستم!این عمل را به صورت صاحبش بزنید و چشمانش را کور کنید،زیرا صاحب این عمل بى رحم است، وقتى بندهاى از بندگان خدا در مسیر آخرت مرتکب اشتباهى مىشد و یا به ضررى دنیوى مبتلا مىشود، او را دشنام می داد(سرزنش می کرد).پروردگارم به من دستور داده که نگذارم عملش بالا برود.
مجددا حضرت فرمود: فرشتگان حفظه عملى که عبارت است از فقه، اجتهاد و ورع مىگیرند و این عمل صدایى بسان صداى رعد و روشنى همانند برق دارد و سه هزار فرشته با او همراهند و به فرشته آسمان هفتم مىرسند. وى مىگوید بایستید،این عمل را به روى صاحبش بزنید،من فرشته حجاب هستم!هر عملى که براى خدا نباشد جلویش را مىگیرم، زیرا این شخص مىخواهد پیش فرماندهان مقامى کسب کند، در مجالس از او سخن گویند و در شهرها مشهور شود،خداى تعالى به من امر فرمود که من عملش را که خالص براى خدا نشده است نگذارم که به دیگران برسد .
حضرت ختمی مرتبت فرمود: ملایکه حفظه با خوشحالى عمل بنده اى را مىگیرند و آن عمل عبارت است از نماز، زکات،روزه ها،حج ،عمره،خوش اخلاقى،سکوت و ذکرزیاد .ملائکه آسمانها و ملائکه هفتگانه با جمعشان او را مشایعت مىکنند و بر همه درها پردهها گام نهاده تا آنکه عمل را پیش پروردگار مىگذارند و شهادت مىدهند که او عمل و دعا نموده است.خداى تعالى مىفرماید شما حفظه عمل بنده من هستید و نگهبان درونى او من هستم، او این عمل را به خاطر من نیاورده است، لعنت من بر او باد! ملائکه مىگویند لعن تو و لعنت ما بر او باد!
سپس معاذ گریست،گفت من از رسول خدا صلّى الله علیه وآله وسلّم (با نگرانی و نامیدی)پرسیدم (با این اوصاف)من چه کنم؟حضرت فرمود اى معاذ! در یقین به پیامبرت اقتدا کن،گفتم شما رسول خدا هستی ولی من معاذبن جبل.حضرت (طی توصیههایی)فرمودند :
زبانت را بر برادران و مومنین کوتاه کن.
گناهان خود را بدوش بگیر و بر برادرانت بار نکن وبراى تزکیه خودت به اینکه دامن خودت را پاک کنى از دیگران بد گویى نکن!
با فرو گذاشتن برادران،خودت را بالا نبر.
در عملت ریا منما و در عمل آخرتى دنیا را وارد نکن.
در مجلست فحش مگو تا از بد اخلاقیت از تو بترسند.
در حضور کسى با شخص دیگر در گوشى نگو .
خودت را در مردم برتر مشمر که خیرات دنیا از تو بریده میشود.
و مردم را پاره پاره مکن! (موجب تفرقه میان مردم نباش)که شعله های آتش تورا قطعه قطعه خواهد کرد.خداى تعالى فرمود و الناشطات نشطا (قسم به ناشطات)،آیا مىدانى ناشطات چیستند؟ ایشان سگهاى اهل جهنم هستند که گوشت و استخوان ایشان را پاره پاره مىکنند. پرسیدم این همه اعمال درتوان کیست(چه کسی توان این خصلت ها و رعایت آنها را دارد)؟فرمودند این کار آسانى است براى کسانى که خدا آسان ساخته است(هر کسی که خداوند بر او لطف نماید می تواند).
محدث مذکور گفت معاذبنجبل بسیار این حدیث رانقل میکرد و ندیدم که به اندازه آن قرآن تلاوت کند.