بدلیل تجربه ناکام و غمگینانه کانون دانشجویان محلات در ارایه یک الگوی سالم و منزه از کار تشکیلاتی ، بر آن شدم که بایسته های کارهای جمعی را با شما مطرح نمایم .این مطلب زمانی ضرورت پیدا می کند که با تجربیات عینی و روزمره از عدم وجود فرهنگ کار جمعی و تعاملی در شهرمان یعنی محلات مواجه هستیم .
با اینکه انسان نخستین قادر بود برخی نیازهای ساده و اولیه خود را به تنهایی برآورد ولی به زودی دریافت که در غالب اوقات نیازمند کار جمعی است. کار جمعی نه فقط مختص انسان بلکه نمونه های دیگری از موجودات همانند موریانه ها ، زنبور عسل و مهاجرت جمعی پرندگان و ...در طبیعت دارد.در حیات بشر اما به مرور زمان و بویژه در گذر از کوچ نشینی به یکجا نشینی و توسعه روستا نشینی و سپس شهر نشینی ضرورت کارجمعی افزایش بیشتری یافت و این ضرورت ابتدا به صورت تقسیم کار رخ نمود.در تمدن ایران باستان، تقسیم جامعه به سه طبقه دبیران ، سپاهیان و پیشه وران نمادی از کار جمعی یا تقسیم کاربه شمار می آمد. دین مبین اسلام نیز تاکیدات مکرری بر کار جمعی دارد: تعاونوا علی البر و التقوی... ید الله مع الجماعه و...از طرفی امروزه یافته های علمی بویژه در شاخه مدیریت، ضرورت کار جمعی از طریق برنامه ریزی، ایجاد سازمان و رهبری(مدیریت)را روشن تر نموده است. جالب اینکه پس از انقلاب اسلامی در قانون اساسی ج.ا.ایران نیز بر تقویت بخش تعاون توجه ویژه ای شده است.
پشتوانه تئوریک ضرورت کار جمعی را چه نظریات فلسفی مانند نظریه قرارداد اجتماعی ژان ژاک روسو بدانیم چه آموزه های دینی پیامبران یا یافته های علمی محققین علوم اجتماعی و یا حتی نمونه های طبیعی ، در هر صورت انسان امروزین مانند بشر دیروز برای پیشبرد اهداف خود لاجرم نیازمند آن است و کار جمعی ضامن استفاده بهینه از امکانات اجتماعی و استعدادهای فردی است. انسان امروزی علیرغم توسعه ، پیشرفت علمی و ترقی فناوری و گسترش رفاه، از ابتدایی ترین نیازهای خود(حتی در قبایل بدوی استوایی)تا معضلات جمعی در پیشرفته ترین کشورها ناگزیر از کار جمعی است.در صحنه روابط بین الملل نیز پیمانهای جمعی و سازمانهای بین المللی و منطقه ای هر کدام نمونه هایی عینی از این ضرورت انکار ناپذیر محسوب میشوند.در نگاه اولیه کار جمعی را میتوان در سه شکل، همکاری یا تقسیم کار ، هماهنگی(نظم و انضباط)و همفکری یا مشورت تصور نمود که هر کدام قالب ویژه ای از کار جمعی است و الزامات و مقتضیات خاص خود را می طلبد.قدر مسلم نیاز به کار جمعی کاهش هزینه، افزایش بهره وری و بهبود امور است.از آنجا که انسان بالفطره به جماعت(زوج)خلق شده است، قبل از جستجوی هر راهی برای تقویت کار جمعی، ابتدا باید موانع و آفتهای کار جمعی را شناسایی و سپس راههای رفع این موانع و تقویت کار جمعی را جستجو نمود.
در واقع آفتهای کار جمعی را شاید بتوان در دو دسته فردی و محیطی(سازمانی)دسته بندی نمود. شایع ترین موانع در کار جمعی عبارتند از :بی اعتمادی و سوء ظن ، خود رایی و استبداد ، بخل، حسادت و پنهانکاری ، ضعف فرهنگ کار جمعی ، ضعف ساختار و سازمان و ضعف مدیریت.نیمی از این آفتها ریشه در کاستیهای اخلاق فردی دارد و نیم دیگر به نارساییهای اداری یا سازمانی بر می گردد.بخش نخست با تهذیب نفس و تعالی اخلاق قابل رفع است .خود رای بودن و استبداد نوعی استکبار در برابر خداوند متعال محسوب و بسیار مذموم شمرده شده است. بخل و حسادت که نتیجه آن پنهانکاری ،اقدام انفرادی و پرهیز از مشارکت جویی و سهیم کردن دیگران در موفقیتها و کامیابیهاست نیز از مصادیق اخلاق سیئه محسوب می شوند.در هر حال دراین مطلب کوتاه برخی راههای تقویت کار جمعی به صورت ذیل بر شمرده می شود :
- تهذیب و تعالی اخلاق فردی از طریق تقویت باورهای دینی
- تقویت توان و قابلیتهای فردی از طریق آموزش
- احترام متقابل و پرهیز از خود رایی
- دمیدن روح اعتماد به سازمان از طریق احترام به افراد
- شفافیت در مدیریت و پاسخگویی
- تفویض اختیارات و و اگذاری نقشها و و ظایف
- مشورت و باور داشتن نظام تصمیم گیری مشارکتی
- نظم ، انضباط و دقت
- نهاد سازی و پرهیز از قائم به فرد نمودن امور
- مدیریت زمان
- آموزش و فرهنگ سازی
- انتقاد پذیری ، بردباری و نرمش
- به رسمیت شناختن تفاوتها و اختلاف علایق و سلایق
در پایان با تاکید مجدد بر پرهیز از خودخواهی ،خودرایی و توجه به قانونگرایی که تبلور حفظ حقوق عامه در کارهای جمعی می باشد، عرضه می دارم که اجتناب از منفعت گرایی شخصی یا باندی از اصول پایایی و مانایی یک کار جمعی است ؛ دقیقا همان دلائلی که تشکل با سابقه ای همچون کانون دانشجویان شهرمان را رو به اضمحلال برد ...
